Marlies van Grootel is educator bij Tetem. We hebben haar een aantal vragen gesteld over wat zij doet binnen haar functie als educatief medewerker.
Waarom is cultuureducatie belangrijk voor kinderen?
Cultuureducatie geeft kinderen de mogelijkheid om dingen vanuit een ander perspectief te bekijken. Kinderen leren zelf een mening of gevoel te vormen en dat vervolgens te verwoorden en verbeelden. Door middel van cultuureducatie leren kinderen creatief en kritisch te denken en open te staan voor dingen die ze eerder nog niet kenden. Vaardigheden die bij elk stukje van je leven handig zijn en je verder kunnen helpen.
Hoe komt de visie van jouw instelling/organisatie op cultuureducatie tot leven?
Bij Tetem staat het creatief kunnen toepassen van (digitale) technologie centraal om via die weg kinderen te leren om hun verbeeldingskracht en vindingrijkheid te gebruiken om zo zélf hun eigen toekomst vorm te geven. In de workshops en lessen die wij geven begint het vaak met het verwonderen over de wereld om je heen, als start om te gaan ontdekken, onderzoeken en maken. Ervaren hoe de (digitale) technologie werkt, hoe kunstenaars ermee werken en er daarna zelf je eigen verhaal mee te kunnen vertellen.
Wat is jouw eigen visie op cultuureducatie?
Ik zie het vermogen om dingen te bedenken die er nog niet zijn, of om bestaande dingen op een andere manier te bekijken, als een soort superkracht. Hoe bijzonder is het dat je, vanuit je eigen kennis en nieuwsgierigheid, verder kunt denken dan wat er al is? Dat je de wereld groter kunt maken dan die in werkelijkheid lijkt, en zo je eigen verhaal kunt vertellen. Voor mij is cultuureducatie het beginpunt van leren en ontdekken. Het nodigt uit om nieuwe dingen te verkennen en om die ervaringen te delen in een vorm die bij je past. Waar elk kind het eigen talent in kwijt kan en het niet gaat om hoe goed je iets kan. Daarnaast vind ik het kunnen verbeelden niet alleen belangrijk om creatief te zijn en kritisch te kunnen denken, het zorgt er ook voor dat je je kunt inleven in een ander.
Wat is het tofste aan jouw baan/werk?
Het mooiste aan mijn werk is om te zien hoe kinderen groeien, trots zijn op wat ze maken en niet kunnen wachten om hun ideeën te delen. Het plezier en verwondering van de kinderen werkt aanstekelijk, ik word er ontzettend blij van dat ik ze de ruimte kan geven om anders te denken en te ontdekken wat ze allemaal kunnen. En dat ik mag werken met allemaal nieuwe technologieën waar ik zelf net zo enthousiast van word als de kinderen.
Kinderen van Het Palet werkten in het project ‘Kunstenaars, wetenaars en uitvinders’ een aantal weken lang op filosoferende en onderzoekende manier aan kunst en techniek. Tetem heeft geholpen met het implementeren van deze lessen.
Kan je kort omschrijven wat de kinderen hebben gedaan/ervaren?
De kinderen filosofeerden over ‘Niets is wat het lijkt’ en stelden vragen als: Kan een mol een kunstwerk zien? en Kan ijs ook warm zijn? Elke bouw onderzocht een eigen onderwerp en vertaalde de uitkomsten naar een kunstwerk. De kleuters maakten een voelkunstwerk voor mol en slechtziende mensen. Groep 3 en 4 onderzochten de temperatuur van het eten dat ze aten en vertaalden de resultaten in een tafelkleed met de kleuren van de temperatuur van het eten. Groep 5 en 6 onderzochten hoe je met verschillende materialen kon drukken, en de kinderen van groep 7 en 8 experimenteerde met schaduw en licht en verwerkten dit tot schaduwportretten met afvalmateriaal.
Wat viel je op tijdens de voorstelling/workshop?
De kinderen begonnen hun proces vanuit verwondering, wat hen zichtbaar ‘aanzette’. Het was mooi om te zien hoe betrokken ze waren en hoe ze tijdens het filosoferen vragen stelden die er echt toe deden. Daarbij luisterden ze met respect naar elkaars ideeën en bouwden ze samen verder. Tijdens het onderzoek kwamen er veel enthousiaste reacties – het doen en ontdekken leidde tot verrassingen en regelmatig tot een “oooohhh, kijk wat er nu gebeurt!”-moment.
Op ieder niveau doorliepen de kinderen hun eigen proces en konden ze goed verwoorden waar ze mee bezig waren. Zo maakten de kleuters een voelkunstwerk van afvalmateriaal voor mol, waarbij ze precies konden uitleggen welk materiaal voelde als iets uit de natuur.
In groep 3 en 4 was goed te zien hoe ieder groepje een eigen benadering had van hoe je de resultaten van een onderzoek kunt laten zien. De ene groep werkte bijna schematisch, terwijl de andere juist heel beeldend werkte met kleur en vorm. Opvallend was hoe serieus en enthousiast de kinderen met deze – best abstracte – opdracht aan de slag gingen.
Groep 5 en 6 ontdekten dat niet elk materiaal geschikt is om mee te drukken, zoals bij een linosnede. Met oase, bijvoorbeeld, kun je simpelweg geen afdruk maken. Een waardevol leermoment: ook een mislukte afdruk is een resultaat.
In groep 8 lag de uitdaging in het maken van een portret dat pas zichtbaar werd in de schaduw. Een groepje dat moeizaam op gang kwam, wist uiteindelijk een prachtig, kwetsbaar en gedetailleerd schaduwportret te maken. Het was inspirerend om te zien hoe de kinderen hun proces doorliepen, hoe het kwartje viel, en hoe ze zichzelf verrasten met wat ze konden verbeelden.
Waarom is het belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen om dit te ervaren?
Het is belangrijk dat kinderen dit soort lessen ervaren, omdat ze op een speelse en natuurlijke manier leren nadenken, onderzoeken, filosoferen en verbeelden. De thema’s sluiten goed aan bij wat hen bezighoudt, waardoor elk kind makkelijk kan meedenken vanuit zijn of haar eigen ideeën en kennis.
Kinderen krijgen veel ruimte om hun eigen talenten in te zetten. Of je nu goed bent in bedenken, maken, samenwerken of juist in het stellen van vragen – alles draagt bij aan het proces én aan het eindresultaat. Het is iets wat ze samen doen, en waarin iedereen iets waardevols bijdraagt.
Omdat het om het onderzoek gaat, maakt het niet uit of iets lukt of niet. Alles wat je probeert, levert iets op. De kinderen leren op die manier niet alleen creatief en kritisch te denken, maar ook om samen te werken, zich te verwonderen en hun ideeën op een eigen manier vorm te geven. Die vaardigheden komen niet alleen binnen de creatieve vakken van pas, maar zijn ook in de toekomst belangrijk.
Komt dit aanbod vaker voorbij?
Deze lessen kunnen elk moment van het jaar ingezet worden. Tetem helpt graag bij het implementeren van de lessen, in de vorm van een teamtraining en/of begeleiding bij het geven van de lessen. Bijvoorbeeld door het geven van voorbeeld- of meekijklessen.
