Vorig schooljaar deden drie Enschedese IKC’s mee aan de pilot Verlengde schooldag. Onder begeleiding van Cultuureducatie Enschede ontwikkelden ze een naschools programma met kunst en cultuur. Een programma voor alle kinderen in het IKC. Het doel? “Niet alleen onder schooltijd kennismaken met kunst en cultuur, maar ook daarbuiten actief zijn met culturele disciplines”, vertelt Emma Bouman van Cultuureducatie Enschede.
“Niet alle ouders hebben geld voor muziekles of de dansschool. Terwijl deze activiteiten kinderen helpt bij de ontwikkeling van verbeeldingskracht, waarnemingsvermogen en communicatieve vaardigheden”, stelt Emma. “Tuurlijk krijgen ze cultuur- en kunstlessen onder schooltijd, maar we willen graag dat kinderen ook na schooltijd structureel actief zijn met culturele disciplines.” Met de subsidie uit de landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit konden ze vorig jaar deze pilot opstarten. Drie IKC’s maakten hun wensen en behoeften kenbaar en ontwikkelden samen met Kaliber Kunstenschool, Tetem en Hartkwartier een aanbod. IKC Het Bastion in Enschede-Zuid was een van deelnemers. Binnen dit Integraal Kindcentrum werken kinderopvang Humankind en de basisscholen Harry Bannink en De Windroos samen.
Waardevolle lessen
Miriam Kroeze geeft les op het conservatorium en is daarnaast interne cultuurcoördinator op basisschool De Windroos. “Wij grijpen elke kans aan om kinderen meer met cultuur in aanraking te laten komen. Waarom? Door kunst en cultuur leer je jezelf goed kennen. Je mag meer je eigen ideeën weergeven, klanken onderzoeken, impulsief zijn en je eigen stem ontdekken. Je mag kleur geven en ziet hoe een ander zijn eigenheid laat zien. Dat heb je nodig om een heel mens te worden. Je leert dat het oké is dat je verschillend bent. Zo leren kunst en cultuur je waardevolle levenslessen.”
Puzzelen op het programma
“Het budget voor de extra activiteiten op de IKC ‘s was vrij beperkt”, vertelt Emma. “Concreet konden we op elk IKC zo’n vijf bijeenkomsten van een uur financieren. Dan ga je denken, hoe kan ik dat zo goed mogelijk inzetten?” Miriam vult aan: “Toen begon het puzzelen. Kies je voor een kleine groep die vijf keer mag komen, of juist voor alle kinderen en dan een uur? Wil je het presenteren naar ouders? En welke activiteit past het beste?” Dans en muziek waren niet passend in de beperkte tijd. En ze wilden toch graag alle kinderen van het IKC de kans geven mee te doen. “Daarom kozen we voor een beeldende activiteit met aan het einde een tentoonstelling. Alle kinderen konden zich opgeven, ook van de buitenschoolse opvang.” In een week hielden ze vijf bijeenkomsten op verschillende plekken in het IKC. “Hoewel we hetzelfde gebouw delen, komen de kinderen nooit verder dan hun eigen school. De kinderen zaten nu letterlijk op een andere stoel”, blikt Miriam terug. “Dat was al een hele belevenis. Ze keken over de grens. Dat paste helemaal bij ons thema Over de grenzen kijken.”
Bijzondere technieken
Tetem was de culturele aanbieder die de vakinhoudelijke kennis inbracht en hielp het programma aan te laten sluiten op de wens en visie van de IKC’s. Miriam: “Ik vond het belangrijk dat de technieken waarmee de kinderen zouden werken nieuw voor ze waren. Zo kozen we voor groep zeven en acht voor het werken met een 3D pen en maakten de leerlingen van groep drie en vier kunstwerken met afval. Bij de kleuters was het vooral een andere werkvorm. Zij kregen een stuk gescheurd karton en keken vervolgens welke dieren ze daarin zagen. Daarna gingen ze het dier schilderen. Dan moet je loslaten hoe een koe er precies uitziet. Of mag je bedenken waar het oog van het fantasiedier zit. Daar word je creatief van, een vaardigheid die je bij het oplossen van bijvoorbeeld een som ook gebruikt.” Uiteindelijk hingen aan het einde van de twee weken alle werken aan een lange lijn in de gang tussen de scholen en het kinderdagverblijf. Zo verbonden ze letterlijk alle partners in het IKC aan elkaar. En konden ouders de gemaakte werken bekijken.
Meer budget vrijmaken
“Voor elk kind een uurtje is bij lange na niet genoeg natuurlijk”, stelt Emma als ze de balans opmaakt. “We hebben gemerkt dat er heel veel enthousiasme en energie zit. Bij het IKC, de leerkrachten en de kunstdocenten die de lessen verzorgden. De kinderen vonden het spannend en waren tegelijk heel enthousiast over de les. We gaan met deze drie IKC’s dit schooljaar in ieder geval weer een activiteit doen. En we hopen dat we dit initiatief kunnen uitbreiden naar meer IKC’s.” Emma is blij met de fijne samenwerking tussen de IKC’s, culturele instellingen en de gemeente. “We zien allemaal het belang van kunst- en cultuureducatie en wat het kan betekenen voor kinderen, ook op sociaal-emotioneel gebied. Maar uiteindelijk gaat in Nederland de aandacht naar taal, rekenen en de zaakvakken, want daarop wordt beoordeeld. Cultuur zie je niet terug in de cijfers, waardoor de noodzaak daarin te investeren minder hoog ligt. Daarom ben ik blij met dit soort pilots. Hopelijk leiden die tot een structureel aanbod dat bereikbaar is voor alle kinderen.”Als Miriam nog even mag dromen over het structurele cultuuraanbod heeft ze wel een idee: “Dan zie ik een cultuurbus voor me die rondreist door Enschede. Uit de bus komen kunstdocenten met hun materialen. Muziekinstrumenten, verkleedkoffers, stokpoppen, videocamera, verfbussen, noem maar op. Ze gaan langs bij alle scholen en kinderopvanglocaties, tijdens school én na school. Hoe waardevol zou dat zijn voor de kansengelijkheid in onze stad.”
Meedoen aan de verlengde schooldag?
Binnenkort informeert Cultuureducatie Enschede de IKC’s over het vervolg op de pilot Verlengde schooldag. Mocht jouw IKC nu al interesse hebben om mee te doen, stuur Emma Bouman dan een mailtje.
Meer weten?
Emma Bouman, emma@cultuureducatie-enschede.nl
Dit artikel verscheen in IKC053 en werd geschreven door Barbel van Zuylen van burobarbel.
